Duitsland

~~~

TRADITIES

In deze rubriek worden belicht:
-Sint-Nicolaas
-Krampus

~~~

SINT-NICOLAAS

Sint-Nicolaas in het centrum van Aken op 6 december 2022

In Duitsland kent Sint-Nicolaas metgezellen en in het zuiden van het land is dat veelal Krampus.

Het komt ook voor dat Sint-Nicolaas zonder metgezellen in het openbaar verschijnt op 5 en 6 december, zoals in het centrum van Aken.

Geplaatst: 7 december 2022

~~~

KRAMPUS

Sint-Nicolaas wordt vaak begeleid door Krampus, die een duivelsfiguur is. De naam “Krampus” komt van het oud Hoogduitse woord klauw en dat staat voor stoute kinderen klauwen of grijpen.

De dag van Krampus is 5 december en dan met name in de late namiddag en avond. Als het donker is, komt hij op straat, dreigt kinderen te grijpen en blijft in de nabijheid van Sint-Nicolaas.

Krampus heeft een geschminkt donker, angst aanjagend gezicht of draagt een zwart of rood gekleurd, bang makend masker. Deze gezichtsafbeelding heeft de voorstelling van een duivelskop. Maskers met de afbeelding van Krampus zijn in winkels te koop. Bijgaande foto’s zijn gemaakt in een winkel in het Zuid-Duitse Triberg.

Krampusmasker in een winkel te Triberg (Duitsland)
Krampusmasker in het Duitse Triberg
Krampusmasker in een winkel te Triberg (Duitsland)

11 november 2021

~~~

PLAATSEN

In Duitsland is Sint-Nicolaas te bezoeken in onder meer:
– Aken/Burtscheid
– Augsburg
– Dinkelsbühl
– Leipzig
– Maria Laach

~~~

AKEN/BURTSCHEID

Tot de Abdijkerk St. Johann-Baptist in Aken/Burtscheid behoort een bijzondere schatkamer. Deze ruimte is zwaar beveiligd en grenst aan de kerk. Tot de meeste waardevolle schatten behoort een Byzantijnse icoon van de Heilige Nicolaas. Dit is de “Nikolaus-Mozaiëk” uit 1180, die afkomstig is uit Constantinopel.

mozaïek-icoon in Aken/Burtscheid

De mozaïekicoon toont een statige Nicolaas. De omlijsting van het kunstwerk dateert uit 1220 en is gerestaureerd in 1706. Op de sierrand van de icoon zijn symbolische afbeeldingen van de vier evangelisten te zien, namelijk adelaar (Johannes), engel (Matteüs), leeuw (Marcus) en stier (Lucas). Aan de onderzijde van het lijstwerk is een beeldverhaal van de Heilige Nicolaas aangebracht. Het betreft de legende van de rijke joodse koopman, die tijdens zijn afwezigheid van de huisraad wordt bestolen. Door de bemiddeling van Nicolaas krijgt hij alles weer terug, waarna hij zich bekeert tot het christendom. Onderaan het kunstwerk zijn, in het klein, twee heiligen afgebeeld: Benedictus en Gregorius.

Helaas heeft de icoon enige schade opgelopen door brandende kaarsen. Hierdoor zijn enkele, in de was gelegde, mozaïekstukken verloren gegaan.

De icoon heeft een opvallende relatie met zwangere vrouwen. Het kunstwerk is vaak naar hoogzwangere vrouwen gebracht. De bijna-barende vrouwen verzoeken, al biddend, Nicolaas om voor een voorspoedige bevalling te zorgen en dat het kind gezond ter wereld komt.

glasvensters in de Nicolaaskapel van de Dom van Aken met afbeeldingen van legenden

In 805 is de Dom van Aken gewijd. Sinds 1978 staat de grote kerk als eerste Duitse gebouw op de lijst van UNESCO, als beschermd erfgoed. In de Dom van Aken is een Sint-Nicolaaskapel, die dateert van vóór 1474. Deze kapel is gelegen na de ingang, aan de linkerzijde. In deze kapel zijn twee grote, kleurrijke glas-in-loodramen aangebracht, waarin legenden zijn verwerkt, zoals de drie priesterstudenten, de drie huwbare dochters en het graanwonder. De glasramen zijn ontwerpen uit 1955 van Wilhelm Adolf Geyer (1900-1968). De uitvoeringen van de vensters zijn gemaakt met antiek glas en lood door de broers Friedrich Oidtmann (1924-2004) en Ludovikus Oidtmann (1928-2006).

glasvensters in de Nicolaaskapel van de Dom te Aken met afbeeldingen van legenden

In Aken staat ook en Nicolaaskerk en wel op de hoek van de Grosskölnstrasse en Minoritenstrasse. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot 1005 met de bouw van een kapel. In 1324 wordt de kerk toegewijd aan Nicolaas van Myra. Het is een kloosterkerk van de Franciscaanse Orde en tegenwoordig is het de stadskerk van Aken.

Geplaatst 9 mei 2021
Laatst gewijzigd: 8 december 2022

~~~

AUGSBURG

Het bisschoppelijk museum (Diözesanmuseum St. Afra) te Augsburg is gelegen in de Kornhausgasse 3-5, naast de Dom. Sint-Nicolaas is ook veel vereerd als heilige in het geheel bisdom Augsburg.
In dit museum hangt een houten altaarretabel (±1490), dat tweezijdig is beschilderd. Aan de ene kant toont het afbeeldingen uit het leven van Maria en aan de andere zijde zijn fasen van het leven van Sint-Nicolaas verbeeld. De schilderstukken van de Heilige Nicolaas betreffen:
– linksboven: Nicolaas redt zeelieden
– rechtsboven: Nicolaas geeft goud aan jonge maagden voor hun bruidsschat
– linksonder: Nicolaas voorkomt de executie van een onschuldige
– rechtsonder: Nicolaas verdeelt graan tijdens de uitbraak van hongersnood in Myra.

houten, tweezijdig beschilderde altaarretabel in het bisschoppelijk museum te Augsburg

Geplaatst 31 maart 2022

~~~

DINKELSBÜHL

Dinkelsbühl is een mooie stad met een eeuwenoude geschiedenis. De stad ligt aan “der Romantische Strasse”. Jaarlijks wordt er een “Weihnachtsmarkt”, kerstmarkt, gehouden. Gedurende deze markt bezoekt Sint-Nicolaas elke dag de kerstmarkt, die 4 weken lang wordt gehouden, namelijk van eind november tot vlak voor Kerstmis.

Geplaatst: 9 mei 2021

~~~

LEIPZIG

In het centrum van Leipzig staat de gotische hallenkerk met de naam “Sankt Nikolaikirche”. De grote kerk is aan de Heilige Nicolas gewijd, omdat hij de patroonheilige is van onder meer handelaren en kooplieden. De internationale handelaren zijn van oudsher in grote getale in en rond Leipzig gevestigd.

Met de bouw van deze Nicolaaskerk is begonnen in 1165. De locatie van de kerk ligt op de kruising van belangrijke handelswegen, welke Zuid-, Noord-, West- en Oost-Europa met elkaar verbinden. Van oorsprong is de kerk in de romaanse stijl gebouwd. In het begin van de 16e eeuw is de kerk vergroot tot een laatgotische hallenkerk. In de eerste jaren van de 20e eeuw heeft nog een aanbouw plaatsgevonden.

Sinds 1539, dat is in de periode van de Reformatie, behoort de kerk tot de protestantse gemeenschap. Later hebben katholieken toestemming verkregen ook de kerk te mogen gebruiken voor erediensten.

In deze kerk staat een indrukwekkend orgel met wel 84 registers op 4 manualen (toetsen van klavieren) en pedaal. De orgelmaker is Friedrich Ladegast (1818-1905) uit Weissenfels. Het orgel is gebouwd in de periode 1859-1862. Door dit orgel te maken heeft Ladegast een internationale reputatie opgebouwd. In 2005 is het orgel vernieuwd door de Firma Eule uit Bautzen en hierbij is het concept van Ladegast geëerbiedigd.

De “Sankt Nikolaikirche” krijgt internationale bekendheid in het najaar van 1989. Precies 450 jaar na de gebeurtenissen van de Reformatie in Leipzig. Het kerkgebouw wordt het centrum van een vreedzame ontwikkeling tegen de communistische overheersing. Dagelijks wordt er gebeden voor de vrede en het aantal biddende neemt gestaag toe. Het op massale wijze bidden sorteert effect en er komt een vreedzame evolutie op gang. Dit leidt tot het samengaan van Oost- en West-Duitsland en de val van de Berlijnse Muur.

Geplaatst 9 mei 2021

~~~

MARIA LAACH

fresco van Sint-Nicolaas in de abdijkerk van Maria Laach

In Rheinland-Pfalz ligt het bedevaartsoord Maria Laach. De middeleeuwse, romaanse benedictijnenabdij, die in 1156 is gewijd, toont een groot fresco van de Heilige Nicolaas aan een pilaar, nabij de ingang van het grote gebouw. Het kunstwerk laat Nicolaas zien, die in de rechterhand staf en drie gouden ballen vasthoudt. Met linkerhand raakt hij een monnik aan het hoofd aan. De schildering is uit de 16e eeuw.

Op de muur, boven de toegang van het klooster zijn drie beelden geplaatst, waaronder een van Nicolaas, die een schip in de linkerhand heeft.

beeld van Sint-Nicolaas boven de poort v an het klooster te Maria Laach

Geplaatst 4 april 2022

~~~