~~~
Van “Duitsland” wordt aandacht geschonken aan I “tradities” en II “plaatsen”.
I TRADITIES
In deze rubriek worden belicht:
-Sint-Nicolaas
-Krampus
-Broederschap
~~~
SINT-NICOLAAS
In Duitsland kent Sint-Nicolaas metgezellen en in het zuiden van het land is dat veelal Krampus.
Het komt ook voor dat Sint-Nicolaas zonder metgezellen in het openbaar verschijnt op 5 en 6 december, zoals in het centrum van Aken.
Geplaatst: 7 december 2022
~~~
KRAMPUS
Sint-Nicolaas wordt vaak begeleid door Krampus, die een duivelsfiguur is. De naam “Krampus” komt van het oud Hoogduitse woord klauw en dat staat voor stoute kinderen klauwen of grijpen.
De dag van Krampus is 5 december en dan met name in de late namiddag en avond. Als het donker is, komt hij op straat, dreigt kinderen te grijpen en blijft in de nabijheid van Sint-Nicolaas.
Krampus heeft een geschminkt donker, angst aanjagend gezicht of draagt een zwart of rood gekleurd, bang makend masker. Deze gezichtsafbeelding heeft de voorstelling van een duivelskop. Maskers met de afbeelding van Krampus zijn in winkels te koop. Bijgaande foto’s zijn gemaakt in een winkel in het Zuid-Duitse Triberg.
Er zijn in Duitsland ook optochten met Krampus, zoals de jaarlijkse Krampuslauf in München, waaraan zo’n 300 angstaanjagende figuren meedoen. De ene Krampus is de andere niet, want er is een grote verscheidenheid onder de deelnemers door hoorns, vachten, gezichten, bellen en geluiden. Tijdens een Krampuslauf is er veel interactie met het publiek.
Geplaatst: 11 november 2021
Laatst gewijzigd: 12 december 2023
~~~
BROEDERSCHAP
Op 2 december 2016 is opgericht de “Broederschap van de Heilige Nicolaas van Myra” in het Zuid-Duitse Missen-Wilhams, dat ligt in de streek Allgäu tussen Ulm en Bregenz.
Het doel van de organisatie is het geloof in, de verering van en de verbondenheid met de heilige Nicolaas te bevorderen. De broederschap telt leden uit binnen- en buitenland en zowel mannen, als vrouwen kunnen zich aansluiten.
Jaarlijks gaan de leden op bedevaart, zoals eens naar het Franse Saint-Nicolas-de-Port. Begin december van elk jaar treffen de leden elkaar in Missen-Wilhams en velen zijn dan volledig in bisschoppelijk ornaat. Het lidmaatschap geeft het recht op 2 Heilige Missen na het overlijden. Bij de Sint-activiteiten is ook Knecht Ruprecht aanwezig.
De broederschap doneert aan goede doelen om kinderen te helpen.
Geplaatst: 15 april 2023
~~~
II PLAATSEN
In Duitsland is Sint-Nicolaas te bezoeken in onder meer:
– Aken
– Aken/Burtscheid
– Augsburg
– Dinkelsbühl
– Leipzig
– Maria Laach
– Meissen
~~~
AKEN
In 805 is de Dom van Aken gewijd. Sinds 1978 staat de grote kerk als eerste Duitse gebouw op de lijst van UNESCO, als beschermd erfgoed. In de Dom van Aken is een Sint-Nicolaaskapel, die dateert van vóór 1474. Deze kapel is gelegen na de ingang, aan de linkerzijde. In deze kapel zijn twee grote, kleurrijke glas-in-loodramen aangebracht, waarin legenden zijn verwerkt, zoals de drie priesterstudenten, de drie huwbare dochters en het graanwonder. De glasramen zijn ontwerpen uit 1955 van Wilhelm Adolf Geyer (1900-1968). De uitvoeringen van de vensters zijn gemaakt met antiek glas en lood door de broers Friedrich Oidtmann (1924-2004) en Ludovikus Oidtmann (1928-2006).
In Aken staat ook een Nicolaaskerk en wel op de hoek van de Grosskölnstrasse en Minoritenstrasse. De geschiedenis van de kerk gaat terug tot 1005 met de bouw van een kapel ter ere aan de heilige Nicolaas door keizer Hendrik II van Duitsland (973-1024), die na zijn overlijden vanaf 1146 de bijnaam de Heilige draagt. In 1234 neemt de orde van de franciscanen (minderbroeders of minorieten) de kapel over en beginnen er een klooster. Later wordt een kerk gebouwd en op 6 december 1327 is de toewijding aan Nicolaas van Myra door Adolf van der Mark (1288-1344), de bisschop van Luik (1313-1344). De Nicolaaskerk ligt aan de drukke handelsweg naar Keulen en krijgt veel bezoekers.
In 1630 worden het uit drie verdiepingen bestaande hoogaltaar en de zijaltaren gebouwd. Een stadsbrand in 1655 en een aardbeving in 1692 brengen schade toe aan de kerk. Het klooster wordt gesloten door een decreet van Napoleon Bonaparte (1769-1821), keizer van 1804 tot in 1814. De kerk wordt parochiekerk en blijft hierdoor behouden voor afbraak. In 1944 loopt de Nicolaaskerk ernstige vernielingen op door een bombardement. Na de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) vindt het herstel plaats. In 1967 verliest de kerk de functie van parochiekerk en is de zorg van het gebouw weer toevertrouwd aan de franciscanen.
Tegen de linker zijmuur zijn afbeeldingen te zien en taferelen stellen sacramenten voor. Het is het werk van kunstenaar Hermann Krahforst (1872-1943) in de periode 1899-1908. Hierbij is Franziska Schervier (1819-1876) afgebeeld. Zij sticht te Aken de Congregatie van de Arme Zusters van Sint-Franciscus in 1845.
Een Sint-Nicolaasbeeld uit de 14e eeuw siert de kerk tegen een pilaar aan de linkerzijde. Het beeld laat Nicolaas zien met drie kinderen in een kuip. De maker van de beeltenis is onbekend.
In een zijkapel zijn glas-in-loodramen van de heilige Nicolaas te zien. De schilderingen geven bijzonderheden van Sint-Nicolaas weer. De zijkapel is rond 1755 gebouwd naar een ontwerp van architect Johann Joseph Couven (1701-1763).
In 2001 wordt de vereniging “Kirche für die Stadt” opgericht. Sindsdien is de Sint-Nicolaaskerk het centrum voor het citypastoraat en krijgt de benaming “Citykerk”, waar katholieken en protestanten samenwerken.
Geplaatst: 19 juni 2023
~~~
AKEN/BURTSCHEID
Tot de Abdijkerk St. Johann-Baptist in Aken/Burtscheid behoort een bijzondere schatkamer. Deze ruimte is zwaar beveiligd en grenst aan de kerk. Tot de meeste waardevolle schatten behoort een Byzantijnse icoon van de Heilige Nicolaas. Dit is de “Nikolaus-Mozaiëk” uit 1180, die afkomstig is uit Constantinopel.
De mozaïekicoon toont een statige Nicolaas. De omlijsting van het kunstwerk dateert uit 1220 en is gerestaureerd in 1706. Op de sierrand van de icoon zijn symbolische afbeeldingen van de vier evangelisten te zien, namelijk adelaar (Johannes), engel (Matteüs), leeuw (Marcus) en stier (Lucas). Aan de onderzijde van het lijstwerk is een beeldverhaal van de Heilige Nicolaas aangebracht. Het betreft de legende van de rijke joodse koopman, die tijdens zijn afwezigheid van de huisraad wordt bestolen. Door de bemiddeling van Nicolaas krijgt hij alles weer terug, waarna hij zich bekeert tot het christendom. Onderaan het kunstwerk zijn, in het klein, twee heiligen afgebeeld: Benedictus en Gregorius.
Helaas heeft de icoon enige schade opgelopen door brandende kaarsen. Hierdoor zijn enkele, in de was gelegde, mozaïekstukken verloren gegaan.
De icoon heeft een opvallende relatie met zwangere vrouwen. Het kunstwerk is vaak naar hoogzwangere vrouwen gebracht. De bijna-barende vrouwen verzoeken, al biddend, Nicolaas om voor een voorspoedige bevalling te zorgen en dat het kind gezond ter wereld komt.
Geplaatst 9 mei 2021
Laatst gewijzigd: 8 december 2022
~~~
AUGSBURG
Het bisschoppelijk museum (Diözesanmuseum St. Afra) te Augsburg is gelegen in de Kornhausgasse 3-5, naast de Dom. Sint-Nicolaas is ook veel vereerd als heilige in het geheel bisdom Augsburg.
In dit museum hangt een houten altaarretabel (±1490), dat tweezijdig is beschilderd. Aan de ene kant toont het afbeeldingen uit het leven van Maria en aan de andere zijde zijn fasen van het leven van Sint-Nicolaas verbeeld. De schilderstukken van de Heilige Nicolaas betreffen:
– linksboven: Nicolaas redt zeelieden
– rechtsboven: Nicolaas geeft goud aan jonge maagden voor hun bruidsschat
– linksonder: Nicolaas voorkomt de executie van een onschuldige
– rechtsonder: Nicolaas verdeelt graan tijdens de uitbraak van hongersnood in Myra.
Geplaatst 31 maart 2022
~~~
DINKELSBÜHL
Dinkelsbühl is een mooie stad met een eeuwenoude geschiedenis. De stad ligt aan “der Romantische Strasse”. Jaarlijks wordt er een “Weihnachtsmarkt”, kerstmarkt, gehouden. Gedurende deze markt bezoekt Sint-Nicolaas elke dag de kerstmarkt, die 4 weken lang wordt gehouden, namelijk van eind november tot vlak voor Kerstmis.
Geplaatst: 9 mei 2021
~~~
LEIPZIG
In het centrum van Leipzig staat de gotische hallenkerk met de naam “Sankt Nikolaikirche”. De grote kerk is aan de Heilige Nicolas gewijd, omdat hij de patroonheilige is van onder meer handelaren en kooplieden. De internationale handelaren zijn van oudsher in grote getale in en rond Leipzig gevestigd.
Met de bouw van deze Nicolaaskerk is begonnen in 1165. De locatie van de kerk ligt op de kruising van belangrijke handelswegen, welke Zuid-, Noord-, West- en Oost-Europa met elkaar verbinden. Van oorsprong is de kerk in de romaanse stijl gebouwd. In het begin van de 16e eeuw is de kerk vergroot tot een laatgotische hallenkerk. In de eerste jaren van de 20e eeuw heeft nog een aanbouw plaatsgevonden.
Sinds 1539, dat is in de periode van de Reformatie, behoort de kerk tot de protestantse gemeenschap. Later hebben katholieken toestemming verkregen ook de kerk te mogen gebruiken voor erediensten.
In deze kerk staat een indrukwekkend orgel met wel 84 registers op 4 manualen (toetsen van klavieren) en pedaal. De orgelmaker is Friedrich Ladegast (1818-1905) uit Weissenfels. Het orgel is gebouwd in de periode 1859-1862. Door dit orgel te maken heeft Ladegast een internationale reputatie opgebouwd. In 2005 is het orgel vernieuwd door de Firma Eule uit Bautzen en hierbij is het concept van Ladegast geëerbiedigd.
De “Sankt Nikolaikirche” krijgt internationale bekendheid in het najaar van 1989. Precies 450 jaar na de gebeurtenissen van de Reformatie in Leipzig. Het kerkgebouw wordt het centrum van een vreedzame ontwikkeling tegen de communistische overheersing. Dagelijks wordt er gebeden voor de vrede en het aantal biddende neemt gestaag toe. Het op massale wijze bidden sorteert effect en er komt een vreedzame evolutie op gang. Dit leidt tot het samengaan van Oost- en West-Duitsland en de val van de Berlijnse Muur.
Geplaatst 9 mei 2021
~~~
MARIA LAACH
In Rheinland-Pfalz ligt het bedevaartsoord Maria Laach. De middeleeuwse, romaanse benedictijnenabdij, die in 1156 is gewijd, toont een groot fresco van de Heilige Nicolaas aan een pilaar, nabij de ingang van het grote gebouw. Het kunstwerk laat Nicolaas zien, die in de rechterhand staf en drie gouden ballen vasthoudt. Met linkerhand raakt hij een monnik aan het hoofd aan. De schildering is uit de 16e eeuw.
Op de muur, boven de toegang van het klooster zijn drie beelden geplaatst, waaronder een van Nicolaas, die een schip in de linkerhand heeft.
Geplaatst 4 april 2022
~~~
MEISSEN
In het in het oosten van Duitsland gelegen Meissen staat, in het stadspark aan de Neumarkt 39, vlakbij de rivier Triebisch, een bijzonder Nicolaaskerk, namelijk de “Sankt Nikolai Porzellankirche”. Het gebouw is rond 1220 opgetrokken op de resten van een in 980 gebouwde Romaanse Nicolaaskerk. De kerk is uitgebreid in 1695 met vroeg-gotische werken aan koor en toren. De afmetingen van het gebouw zijn 39 m lang, 12 m breed en 7 m hoog. Sinds 1542 behoort de kerk tot de Evangelisch-Lutherse geloofsgemeenschap.
In de periode 1921-1929 is het interieur van de kerk omgebouwd en is het een gedenkplaats voor gebrachte offers in de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Op een plaatje in de gevel wordt hiernaar verwezen.
De kerk bevat beelden van wit “Meißner Porzellan” en witte, porseleinen gedenkplaten als herinneringen aan slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. De kunstwerken zijn gemaakt door schilder en porseleinen beeldhouwer Emil Paul Börner (1888-1970). De porseleinen figuren zijn de grootste ter wereld met een hoogte van 2,5 m.
Nicolaas is de patroonheilige van de kerk en dit door de vele, doorreizende kooplieden en lokale vissersfamilies.
In het middeleeuwse Meissen is er ook een “Nicolaisteg”.
Geplaatst: 23 april 2023
~~~