Het Sinterklaasfeest wordt in heel wat landen gevierd, zoals in België, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oekraïne, Oostenrijk, Verenigde Staten van Amerika en Zwitserland. Echter, in elk land of streek is er een eigen feest. De Sinterklaasfeesten zijn uitvloeisels van eeuwenoude rituelen.
Het Sinterklaasfeest heeft wortels in de zonnecultus. Van een dergelijke cultus is al sprake rond 2500 vóór Christus. De terugkeer van de zon en het licht werden gevierd. Deze zonnewende vindt nog steeds plaats aan het einde van het jaar. Op 21 december wordt de donkerste dag meegemaakt en na deze dag wordt het dagelijks iets meer licht. In de zonnecultus met een midwinterfeest passen ook tradities, waaronder deze van Sinterklaas en zijn donkere metgezellen. Sinterklaas is dan ook een lichtbrenger met vruchtbaarheid voor de komende tijd.
Wessel Albertus (W. A.) van Hengel (1779-1871), hoogleraar, predikant, protestants theoloog en publicist, heeft als eerste in Nederland onderzoek verricht naar de achtergronden van het Sinterklaasfeest. Hij schrijft hiertoe “Sint-Nikolaas en het Sint-Nikolaas-Feest” in 1831. De publicist legt relaties tussen enkele legenden over Sint-Nicolaas en gebruiken die tot een traditie zijn gaan behoren. Van Hengel spreekt alleen over “Sint-Nikolaas” en niet over metgezellen. De auteur beschrijft het uiterlijk van de Sint en noemt hem “een gemeenen kluchtspeler”, gehuld in beestenhuiden, heeft ogen als vuur, draagt kettingen en heeft een geselroede bij zich. Sinterklaas is er voor het belonen en het straffen. Dit werk is uitgebracht door Uitgeverij S. en J. Luchtmans te Leiden en telt 32 pagina’s. De uitgeverij is een familiebedrijf dat een bestaan kent van 1683 tot in 1848, waarin onder meer twee broers enige tijd de leiding hebben. Dit zijn Samuel Luchtmans (1725-1780 en Johannes Luchtmans (1726-1809). Naast uitgeverij is hun bedrijf ook actief als boekhandel en drukkerij. Het boek is besproken in het Jaarboek Vaderlandse Letteroefeningen, 1832.
Het Sinterklaasfeest geniet een enorme populariteit. Er is behoefte de kracht te ervaren van de mythische figuur van Sint-Nicolaas. Dit doet zich vooral gevoelen in onrustige tijden met ruzies, scheidingen, aanslagen, oorlogen, stakingen en rellen. Mensen hebben nood aan warmte met oprechte aandacht en grote genegenheid. De gezelligheid met het Sinterklaasfeest wordt gezien als een hele leuke ervaring.
In Nederland is het vooral 5 december en in België op 6 december dat de Sint cadeautjes brengt. Bij intochten en andere festiviteiten wordt Sinterklaas vergezeld door metgezellen en veelal zijn dit (Zwarte) Pieten.
In het Oostenrijkse Tirol maken Sinterklaas en de duivelse Krampus hun opwachting in menige plaats. Het gebeurt dat zij zich ook op kerstmarkten laten zien. Veelal op 5 en 6 december zijn in het Italiaanse Zuid-Tirol speciale activiteiten met Sinterklaas en zijn gevolg.
In Duitsland komen de feesten van de Sint met name voor in Beieren en langs de grens met Nederland. In Frankrijk en dan vooral in Lotharingen, zijn er festiviteiten op 5 en 6 december.
Voor de kinderen in Oekraïne is het op de ochtend van 6 december feest, als er een cadeautje onder het kussen van het bed ligt.
~~~