Nicolaas toont zich een diepgelovig mens en is vaak in gebed. Hij stelt ongeloof en onrecht aan de kaak en trekt zich het lot van armen enorm aan. Nicolaas kenmerkt zich door een grote vergevingsgezindheid, maar heeft soms een opvliegend karakter.
Nicolaas is een standvastig mens en staat voor principes. Hij heeft een sterk geloof in het hiernamaals en keert zich tegen afgoderij. Nicolaas mijdt het intieme gezelschap van vrouwen. Nicolaas staat voor de waardigheid van het leven en bijgevolg is hij een tegenstander van de doodstraf. Nicolaas is de beschermer van het huwelijk en wordt ook wel huwelijksmakelaar genoemd.
Nicolaas spreekt op krachtige wijze, enthousiasmeert anderen op vurige wijze en het anderen terechtwijzen gebeurt op strenge wijze.
Als toonbeeld van barmhartigheid koopt hij slaven vrij en geeft hij hongerige mensen te eten. Zo redt hij velen in nood. Nicolaas heeft niets met mensen die leven met een materiële instelling.
Typerende karaktertrekken van Nicolaas zijn het bezitten van grote barmhartigheid, specifieke aandacht geven aan armen, machtelozen, mensen in nood, slachtoffers en vluchtelingen. Hij laat ongekende vrijgevigheid blijken, toont gastvrijheid op nederige wijze, bestrijdt het onrecht en gaat het uitbuiting tegen. Hij handelt zonder eigenbelang en zet zich in voor anderen. Hij staat voor gerechtigheid.
In legenden over Nicolaas komen de genoemde persoonlijkheidsaspecten tot uiting die zijn karakter typeren.
~~~