Het Sinterklaasfeest kent vele lekkernijen, zoals marsepein, borstplaat, taaitaai, speculaas en pepernoten.
Pepernoten behoren al vele decennia tot het snoepgoed van de Sint. Het is teruggaan tot de 16e eeuw om bij het ontstaan van pepernoten te komen. Het is dan de tijd van de Oost-Indische Compagnie en uit verre streken worden producten aangevoerd naar het westen van Europa. Kinderen krijgen dan in de dagen van Sinterklaas pepernoten, gemaakt van peper en deegresten van het produceren van kruidkoek. Om de namen van vele, buitenlandse kruiden begrijpelijk te houden, ontvangen de meeste kruiden uit het toenmalige Nederlands-Indië de verzamelnaam “peper”.
Het duurt tot in de 18e eeuw dat de pepernoot de vorm krijgt die tot heden bestaat. Deze lekkernij kent de samenstelling van gember, kaneel, kruidnagels en nootmuskaat. Het kostbare kruid peper wordt toegevoegd. Het woord “peperduur” komt hier vandaan en dat geldt ook voor de uitspraken “Wat een gepeperde rekening!” (Een heel hoog bedrag van de rekening.) en “Daar zal hij peper aan eten!” (Dat zal hem duur te staan komen.)
De metgezel van Sinterklaas strooit met gulle hand met pepernoten. Dit is een teken van vruchtbaarheid, zoals ook de boer zaad op het land strooit. Vruchtbaarheid is dan ook de diepere betekenis van het strooien.
De huidige pepernoten zijn gemaakt van roggemeel. Veelal is er wat anijs in verwerkt en ook komt het voor dat honing is gebruikt voor de vervaardiging van de lekkernij. Het ontbreekt de huidige pepernoten aan peper en dit vanwege het kostenaspect. Hierdoor smaakt de pepernoot wat meer zoet.
De traditionele pepernoot is goed vergelijkbaar met peper- of ontbijtkoek. Deze pepernoot is zachter dan de kruidnoot. Kruidnoten worden ten onrechte pepernoten genoemd. Het is dus geen soortnaam van de vele varianten van de pepernoot.
De vraag is: Verdient de pepernoot nog deze naam, nu er geen peper meer in wordt verwerkt? De traditie zorgt er wel voor dat de naam in ere wordt gehouden. De naam is er bij ons al jaren ingepeperd.
Geplaatst: 9 mei 2021
Laatst gewijzigd: 13 januari 2025
~~~