Frankrijk

Sint-Nicolaas heeft een lange traditie in Frankrijk en dan met name in Lotharingen. In dit deel van Frankrijk verplaatst Sint-Nicolaas zich meer dan eens op een ezel en deelt hij snoep aan kinderen uit.

De plaats voor Sint-Nicolaas in Frankrijk is Saint-Nicolas-de-Port.

In het overzicht zijn opgenomen:
-AMIENS
-BAR-SUR-AUBE
-COMBLOUX
-MARCHIPONT
-SAINT-NICOLAS-DE-PORT

~~~

AMIENS

beeld van Sint-Nicolaas met drie kinderen in de tobbe aan de buitengevel van de kathedraal van Amiens

De kathedraal van Onze-Lieve-Vrouw van Amiens is de grootste kerk van Frankrijk, met een lengte van 145 m en een toren van 113 m hoogte. De kerk is gebouwd in de periode 1220-1269. De kunstwerken van de kathedraal vertellen 800 jaar geschiedenis van kwaliteitsvol meesterschap.

Aan de zijgevel, op zo’n 10 m hoogte, is Sint-Nicolaas afgebeeld met drie kinderen in de tobbe.

De kathedraal is een sieraad en sinds 1981 staat het gebouw op de werelderfgoedlijst van Unesco.

Geplaatst: 25 juli 2022

~~~

BAR-SUR-AUBE

beeldje van Sint-Nicolaas in een nis in de Rue Saint-Maclou te Bar-sur-Aube

Beeltenissen van Sint-Nicolaas staan niet alleen in kerken en kapellen, maar ook in huizen bij mensen thuis en zelfs in de gevels van woningen. Dit bewijst de plaats Bar-sur-Aube in het Noordoosten van Frankrijk. In de Rue Saint-Maclou op nummer 14 staat in een nis een Nicolaasbeeldje van ongeveer 20 cm grootte. De heilige heeft de staf in de linkerhand en aan de voeten is een tobbe met 3 kinderen. De nis en gevel zijn wit geschilderd, Nicolaas staat op een kleine, witte console en het beeldje heeft een donkere kleur, waardoor het duidelijk opvalt.

Geplaatst: 17 augustus 2022

~~~

COMBLOUX

Sint-Nicolaaskerk in Combloux (Frankrijk)

Nabij het massief van de Mont-Blanc ligt Combloux (74920) in de Haute-Savoie. Middenin de plaats staat de Sint-Nicolaaskerk, die alle dagen is geopend. De kerk is gebouwd in de periode 1702-1704 en is in 1704 ingewijd en toegewijd aan de heilige Nicolaas van Myra.

De kerk is gebouwd in de barokstijl op de plaats van een vorige kerk uit de 15e eeuw. Aan de buitenzijde, onder de luifel, boven de ingang, zijn vier afbeeldingen geschilderd, die legenden van de heilige Nicolaas verbeelden. De legenden zijn van links naar rechts: redding van zeelieden, drie huwbare dochters, drie studenten en drie generaals.

vier afbeeldingen van legenden onder de luifel bij de ingang van de Sint-Nicolaaskerk te Combloux (F)
schildering van de legende van de drie huwbare dochters onder de luifel van de Sint-Nicolaaskerk te Combloux (F)
retabel in de Sint-Nicolaaskerk te Combloux (F)

Het hoofdaltaar is uit de 18e eeuw is gemaakt van gepolychromeerd hout. In het middenpaneel van de retabel staat de annunciatie afgebeeld met Maria, Nicolaas van Myra en Franciscus van Sales. Nicolaas staat links met drie kinderen in de tobbe.

De Sint-Nicolaaskerk kent een bolvormige klokkentoren en is in 1971 geklasseerd als monument.

detail van de schildering van de retabel met de drie kinderen in de tobbe in de Sint-Nicolaaskerk te Combloux (F)
detail van de schildering van het retabel in de Sint-Nicolaaskerk te Combloux (F), met links de heilige Nicolaas en rechtsonder de drie kinderen in de tobbe

Geplaatst: 4 augustus 2023

~~~

MARCHIPONT

Marchipont ligt in de gemeente Rombies-et-Marchipont op 15 km ten oosten van Valenciennes in het noorden van Frankrijk. De kerk, die is toegewijd aan de Heilige Nicolaas, ligt op zo’n 100 meter van de Belgisch-Franse grens. Om bij de Nicolaaskerk te komen is het over een weg met kasseien gaan.

Sint-Nicolaaskerk in Marchipont

In de 12e eeuw staat er al een kapel op de plaats van de huidige Nicolaaskerk. De Nicolaaskerk is van 1718 en dit volgens een aangebracht jaartal in de buitenmuur. De Nicolaaskerk staat bij een voormalige pelgrimsroute naar het Spaanse Santiago de Compostela. Dit is de Via Septemtriones Templi (de weg ten noorden van de tempel). Deze weg gaat van Keulen naar Valenciennes of van Antwerpen naar Valenciennes en dan verder naar het Spaanse Santiago de Compostela. Het is een weg van duizend jaar oud. Schelpen zijn op de grond bij de kerk aangebracht om de route te accentueren.

interieur van de Sint-Nicolaaskerk te Marchipont

In 1779 is Marchipont verdeeld tussen Frankrijk en de Oostenrijkse Nederlanden, waarbij de rivier Aunelle als grens is genomen. In 1806 bepaalt Napoleon Bonaparte (1769-1821), Frans keizer (1804-1814), dat Marchipont bij Rombies hoort.

Nicolaaraltaar met Nicolaasbeeld in de kerk te Marchipont

Het interieur van de kerk bevat beelden uit de 15e eeuw en later. Het altaar aan de rechterzijde is toegewijd aan Sint-Nicolaas en het beeld op het altaar is uit de 18e eeuw. Nicolaas is er afgebeeld met 3 kinderen in een tobbe. Ook is aangebracht een glas-in-loodraam met Nicolaas en drie kleine kinderen in een pekelvat.

Aan de achterzijde van de kerk is een roosvenster dat typeert de geloofsgemeenschap in vrede van Sint-Nicolaas. Dit is gebeurd door middel van een schip, want Nicolaas is ook de patroonheilige van zeevarenden.

glas-in-loodraam in de Sint-Nicolaaskerk te Marchipont

De kerk is meermaals gerestaureerd en in 2009-2010 heeft een ingrijpende restauratie plaatsgehad.

In 2006 is de Nicolaaskerk geklasseerd als als monument.

De Nicolaaskerk is in de maanden juli, augustus en september op de meeste vrijdagen en zaterdagen geopend. De kleine kerk is een juweel om te bezichtigen.

Adres:
Église Saint-Nicolas Marchipont,
6 Ham de Marchipont,
59990 Rombies-et-Marchipont.

roosvenster met schip van de vrede in de Sint-Nicolaaskerk te Marchipont

Geplaatst: 19 augustus 2023

~~~

SAINT-NICOLAS-DE-PORT

In Saint-Nicolas-de-Port is veel te zien omtrent Sint-Nicolaas. In het volgende komen aan bod:
– plaats
– basiliek
– rondgang

PLAATS

In Lotharingen, nabij de grote stad Nancy, ligt Saint-Nicolas-de-Port, de plaats van en voor Sint-Nicolaas in Frankrijk. Immers, het is de Franse bedevaartplaats om de Heilige Nicolaas te bezoeken. De oorspronkelijke naam van de plaats is “Port”. Van oudsher is “Port” een knooppunt van wegen en een economisch centrum van het toenmalige hertogdom Lotharingen. Jaarlijks bezoeken vele handelaren uit verscheidenen landen de plaats.

basiliek in Saint-Nicolas-de-Port

De overwinning van hertog René II van Lotharingen (1451-1508) op de Bourgondiërs van Karel de Stoute (1433-1477) op 5 januari 1477, de dag van de Slag van Nancy, is de aanleiding een grote kerk te bouwen. Deze kerk komt er ter ere van de onafhankelijkheid van Lotharingen en de Heilige Nicolaas, de patroonheilige van Lotharingen. Vervolgens wordt de naam van de plaats “Port” veranderd in “Saint-Nicolas-de-Port”.

De gerenommeerde Nicolaasplaats noemt zich “Capitale historique de Saint Nicolas”, ofwel “Historische hoofdstad van Sint-Nicolaas”.

hoofdingang van de basiliek in Saint-Nicolas-de-Port
BASILIEK

Het meest opvallende in Saint-Nicolas-de-Port is de basiliek, die is toegewijd aan de Heilige Nicolaas. De hoge torens van de basiliek zijn van ver te zien in het licht golvende landschap.

schatkamer in de basiliek te Saint-Nicolas-de-Port
schatkamer in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port

De basiliek beschikt over een aantal kerkschatten met betrekking tot Sint-Nicolaas. Tot deze kerkschatten behoren onder meer enkele zilveren schepen in miniatuurvorm en een zilveren borstbeeld van Nicolaas. Relieken van de Heilige Nicolaas zijn er ook te zien. Het betreft een stukje bot van het hoofd en een deeltje van de arm en van een hand een splinter van een vingerkootje. Dit vingerkootje is in 1087 te Lotharingen gekomen door een edelman, die de reliek in het Italiaanse Bari heeft gekocht en dit op de terugreis van een kruistocht. Deze edelman is Albert de Varangéville, ridder uit Lotharingen. Een schriftelijke bron uit 1255 maakt hiervan melding. Door de aanwezigheid van de relieken van Nicolaas en het plaatsvinden van wonderbaarlijke genezingen groeit Saint-Nicolas-de-Port uit tot een bedevaartsoord.

reliek van de Heilige Nicolaas in de schatkamer van de basiliek te Saint-Nicolas-de-Port
afbeeldingen van het leven van de Heilige Nicolaas bij de deur van de schatkamer in de basiliek van Sint-Nicolas-de-Port

Al in de 11e eeuw wordt gesproken van de reliekhouder met de zegenende rechterhand van Sint-Nicolaas. In de basiliek liggen ook de ketens van de Lotharingse ridder Cunon de Linange, heer van Réchicourt. In 1230, tijdens de Zesde Kruistocht, wordt deze ridder gevangen genomen. Na 10 jaar geketend te zijn, gebeurt er een wonder. Door Nicolaas aan te roepen, wordt hij in een droom door Nicolaas meegenomen en belandt in Port voor de kerk, waar hij ontwaakt. Hij gaat de kerk binnen, waar juist een viering begint en ineens vallen de ketens van zijn lichaam. Hij neemt zich voor elk jaar een processie te houden op of rond 6 december en deze traditie bestaat nog steeds. Vervolgens geeft hij opdracht een kerk te bouwen.

aandenken van het bezoek van Jeanne d’Arc aan de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port-de-Port in 1429

In de loop van de jaren wordt de plaats Port steeds vaker door pelgrims bezocht en hierdoor neemt de bedevaartplaats aan betekenis toe. In 1429 brengt de moedige Jeanne d’Arc (±1412-1431) als pelgrim een bezoek aan de Nicolaaskerk in Port. Na bij de beeltenis van de Heilige Nicolaas te bidden vertrekt zij naar de Dauphin (kroonprins) om hem een belangrijke boodschap te brengen. In de basiliek staat een beeltenis van de biddende Jeanne d’Arc.

De bouw van de huidige, imposante Nicolaaskerk heeft heel lang geduurd. De bouwperiode van de kerk duurt van 1481 tot in 1545. Daarna wordt begonnen met de realisatie van de twee torens. De inwijding van de kerk gebeurt in 1560. Vlak hierna worden de twee torens van 85 en 87 meter hoogte opgeleverd. De totale bouwtijd omvat dus een periode van bijna 100 jaar. Het middenschip is 32 meter hoog en de twee zuilen bij het transept meten 28 meter. Deze kerkpijlers zijn de hoogste van geheel Frankrijk. Ook het orgel, dat op ruim 10 meter hoogte is geplaatst, is indrukwekkend met bijna 4000 pijpen. De basiliek kent vele, hoge glas-in-loodramen, waar fasen uit het leven van Nicolaas en legenden worden uitgebeeld. Ook heeft de basiliek een kapel ter ere van Sint-Nicolaas, waar ook vaandels zijn te zien met daarop de afbeelding van de vermaarde bisschop. Bij een groot beeld van Sint-Nicolaas ligt een gastenboek, waarin pelgrims woorden toevertrouwen aan Nicolaas.

vaandel in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port
vaandel in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port

In 1940 wordt het complex zwaar getroffen door bombardementen. De herstelwerkzaamheden beginnen in 1970 en zijn pas voltooid in 1985.

basiliek in Saint-Nicolas-de-Port

In 1950 ontvangt de flink gehavende kerk de titel basiliek. Het is paus Pius XII (1939-1958), de Italiaan die is geboren als Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli (1876-1958), die de titel aan de Sint-Nicolaaskerk verleend.

In de periode 1985-2000 zijn er dringende restauratiewerken aan de basiliek. Deze werkzaamheden zijn vooral mogelijk gemaakt door een groot legaat van enkele miljoenen dollars, van de vermogende, Amerikaanse Camille Croué Friedman (1892-1980), die is geboren in Saint-Nicolas-de-Port. Een gedenksteen ter ere van de grote weldoenster is aangebracht tegen de achterzijde van de basiliek.

plaquette ter herinnering aan Camille Croue-Friedman; weldoenster aan de basiliek in Saint-Nicolas-de-Port

In de grote basiliek is veel te zien, zoals beschilderde panelen van hout, waarop legenden van Nicolaas zijn uitgebeeld. Legenden zijn ook zichtbaar op de glas-in-loodramen.

kapel van de Heilige Nicolaas in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port
reliek van de heilige Nicolaas in de kapel van Nicolaas in de basiliek te Saint-Nicolas-de-Port

Jaarlijks zijn er twee grote festiviteiten van één dag in Saint-Nicolas-de-Port, namelijk Tweede Pinksterdag en de zaterdag die het dichtst ligt bij 6 december. Op Pinkstermaandag is er een grote bedevaartdag met processie. Deze dag wordt genoemd “Fête de Saint-Nicolas”. In de basiliek is er dan een indrukwekkende plechtigheid om het lentefeest met Nicolaas te vieren. In de middag is er een eucharistieviering, gevolgd door een processie. Op deze dag wordt ook herdacht dat de relieken van Nicolaas van Myra naar Bari zijn gebracht. Na de ommegang wordt het “Santa Manna” uit Bari getoond. Elke bezoeker kan op het voorhoofd een kruisteken met manna van een priester ontvangen.

Tijdens de processie op Tweede Pinksterdag wordt een lied ter ere van Sint-Nicolaas gezongen. Het refrein is:
“Saint-Nicolas, ton crédit d’âge en âge
a fait pleuvoir tes bienfaits souverains.
Viens, couvre encore, de ton doux patronage
tes vieux amis, les enfants des lorrains!”
In het Nederlands wil dit zeggen:
“Sint-Nicolaas, uw vertrouwen van eeuw tot eeuw
heeft uw opperste weldaden doen neerdalen.
Kom, beschut nogmaals, met uw zoet beschermheerschap
uw oude vrienden, de kinderen van Lotharingen.”

beschadigd beeld van Sint-Nicolaas, de rechterhand ligt op de vloer, in de basiliek te Saint-Nicolas-de–Port
beeld van Sint-Nicolaas in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port

Op de zaterdag op of dichtbij 6 december is er in de vroege avond een stoet ter ere van Sint-Nicolaas. Daarna wordt een vuurwerk afgestoken. Deze festiviteit is ontstaan in 1246 en kent dus een heel lange traditie.

icoon met fasen uit het leven van de Heilige Nicolaas in de basiliek van Saint-Nicolas-de-Port
RONDGANG

Behalve de basiliek is er nog meer te zien over Sint-Nicolaas in Saint-Nicolas-de-Port. Zo is in de Rue Charles Courtois op nummer 37 boven de deur een beeldje aangebracht met Sint-Nicolaas en drie kinderen in het pekelvat.

Aan de Place de la République 14 is er een brood – en banketbakkerij, namelijk de zaak van “Philippe Gaillet, patissier, chocolatier, glacier, traiteur”. Sinds 1976 bestaat dit bedrijf, waar bijzondere Nicolaasproducten worden aangeboden, met afbeeldingen van de Heilige Nicolaas en de mijter. De specialiteit van deze zaak is “Le Mitre de Saint-Nicolas” (“de Mijter van Sint-Nicolaas”), waarbij de mijter is gevuld met chocolade en marsepein.

winkel met devotionalia naast de basiliek te Saint-nicolas-de-Port

Geplaatst 9 mei 2021
Laatst gewijzigd: 3 augustus 2022

~~~