De “Handelingen van de drie generaals” zijn een afschrift van het document “Praxis de Stratelatis”, dat rond 370 is geschreven. Dit is dus gebeurd ongeveer 30 jaar na het overlijden van Nicolaas. De “Praxis de Stratelatis” gaat over gebeurtenissen van drie generaals en in de kern handelt het over drie legenden. Het woord “stratelatis” wil vrij vertaald zeggen “strategieën”. Het is in de 6e eeuw dat Eustratius van Constantinopel, een schrijver van heiligenlevens, citeert uit een verloren gegane “vita” over de drie generaals. Deze legende is ontleend aan het oudste geschrift over Nicolaas.

Het eerste deel van het verhaal …

Drie generaals met de namen Herpylion, Nepotianus en Ursus hebben de opdracht van keizer Constantijn gekregen om de orde te herstellen in Phrygië; een deel van zijn Romeinse Rijk, waar de Taiphalen rebelleren tegen de heersers. De keizer heeft namelijk vernomen, dat er daar de nodige rebellie is tegen zijn bewind en dit verontrust hem. De drie generaals weten wat van hen wordt verlangd; de missie volbrengen door de opstand te beëindigen.

De generaals gaan met soldaten in zeilschepen op weg naar hun bestemming. Echter, het weer op zee is bar en bar slecht en hierdoor worden de generaals genoodzaakt enkele dagen in de haven van Andriake in veiligheid te verblijven, vlak bij de stad Myra, de stad waar Nicolaas woont en werkt.

Het tweede deel van het verhaal …

De in Andriake verblijvende militairen vervelen zich en tussen enerzijds de soldaten en anderzijds de burgers en kooplieden ontstaat handgemeen. Hierdoor ontstaat ruzie en aanhoudend rumoer. Nicolaas krijgt dit te horen en hij gaat naar de drie generaals om hen te bewegen hun manschappen tot rust te brengen. Dit gebeurt en de rust keert terug. Vervolgens zegent Nicolaas de drie generaals en hun strijders. Daarna nodigt Nicolaas de drie generaals uit mee te gaan naar zijn verblijf in Myra. Op weg naar Myra komen Nicolaas en de drie generaals opgewonden mensen tegen. Zij vertellen Nicolaas en zijn metgezellen, dat er drie onschuldige mannen ter dood zijn veroordeeld door de corrupte prefect Eustathios en dat de terechtstelling spoedig plaatsvindt. Nicolaas en de drie generaals spoeden zich naar de plaats van de executie. Zij komen juist op tijd aan en Nicolaas stormt op de beul af. Hij rukt hem het zwaard uit handen en zo voorkomt Nicolaas de onthoofding van de drie onschuldige mannen. Nicolaas verlost de drie mannen uit de boeien en zo bevrijdt hij hen. De vele aanwezigen juichen Nicolaas toe en de generaals zijn onder de indruk van het kordate handelen van de bisschop. Dit voorval verspreidt zich razendsnel in de regio en de naam Nicolaas wint opnieuw aan gezag. Tot besluit verwijt Nicolaas Eustathios van corrupt gedrag, want deze hoge ambtenaar heeft geld gekregen om de onschuldige mannen terecht te stellen. De duivelse prefect wordt overvallen door angst. Hij betoont spijt, biecht zijn wandaden op en vraagt Nicolaas om vergeving. Nicolaas schenkt hem vergiffenis. Hierna stelt Nicolaas keizer Constantijn op de hoogte van het trieste voorval. De drie generaals gaan met Nicolaas mee en wat later verlaten ze Myra.

Het derde deel van het verhaal …

De drie opperbevelhebbers gaan met hun manschappen verder op reis om in Phrygië aan te komen. Daar bedwingen zij de opstand tegen keizer Constantijn. Dit gebeurt op een vredelievende wijze en zonder enig bloedvergieten. Vervolgens keren de generaals met hun troepen terug naar Constantinopel en daar aangekomen rapporteren zij aan de keizer, die hen met lof overlaadt.
Het succes van de drie generaals leidt tot jaloezie onder andere bevelhebbers. De afgunstige, hoge militairen worden ingefluisterd door de duivel. Zij zeggen tot de prefect Ablabius, de opperste raadsman van de keizer in de periode 329-338 dat de drie generaals een staatsgreep van plan zijn. De jaloerse, hoge militairen stoppen de prefect nog wat smeergeld toe en daarop geeft de raadsman valse informatie aan de keizer. De prefect verrijkt zich op onrechtmatige wijze door corrupt gedrag. Hierdoor worden de drie generaals slachtoffer van een vergaande intrige en komen ze terecht te staan wegens hoogverraad. De generaals worden gevangen genomen en ter dood veroordeeld. Zij begrijpen niets van de situatie en zijn geheel ontdaan.
In de gevangenis bidden de generaals tot Nicolaas om hulp, want ze zijn zeer onder de indruk van hetgeen ze met hem hebben meegemaakt. De generaals bidden de hele nacht en de volgende ochtend wacht hen de executie. Nicolaas verhoort hun gebeden …
Nicolaas verschijnt in een droom aan de keizer en tegelijkertijd ook aan de prefect. Er is dan sprake van bilocatie, want Nicolaas verschijnt op eenzelfde moment aan twee personen op twee verschillende plaatsen. Nicolaas vertelt de keizer, dat hij drie onschuldige generaals, zonder nader onderzoek, tot de dood heeft laten veroordelen. Nicolaas zegt hem ook dat hij slechts naar jaloerse bevelhebbers en een valse raadgever heeft geluisterd. De afgunstige, hoge militairen misgunnen de drie generaals hun positie. Nicolaas maant de keizer snel op te staan en dat hij de drie opgesloten generaals moet vrijlaten, omdat ze ten onrechte zijn veroordeeld. De keizer hoort dat hij Nicolaas moet gehoorzamen, want Nicolaas zegt dat als hij aarzelt, zal God hem in een oorlog storten en dat gaat zijn dood betekenen. Op hetzelfde uur verschijnt Nicolaas aan Ablabios en zegt hem, dat hij foutief handelt door zich te laten omkopen door jaloerse, hoge militairen. Hij heeft de naderende dood van drie onschuldige generaals op zijn geweten. Nicolas zegt hem de drie generaals terstond te bevrijden. Zo niet, vraagt Nicolaas aan God om hem te laten sterven.
De keizer en de raadsman ontwaken, komen tezamen en vertellen elkaar hun nachtelijke bevindingen. Vervolgens worden de drie generaals bij de keizer ontboden, maar de veroordeelden snappen niets van de situatie. Eerst worden ze met lof overladen door hun optreden en wat later wenkt de dood. De hoge militairen vertellen de keizer dat ze zich tot Nicolaas hebben gewend in hun gebeden. Ook zeggen ze tegen de keizer wat ze in Myra met Nicolaas hebben meegemaakt. Plots herinnert de keizer de ontvangen informatie van Nicolaas uit Myra. De drie generaals uiten hun geloof in de hulp van Nicolaas. De keizer zegt hen dat zij niet meer terechtstaan en hun vrijheid en functie terugkrijgen.

Uit deze uitvoerige, driedelige legende blijkt opnieuw dat Nicolaas onschuldige mensen redt. Hij is dan ook de patroonheilige van gevangenen. Deze legende geeft ook aan dat Nicolaas getuigt van barmhartigheid en integer handelen voorstaat. Hij is naast redder ook een vergevingsgezind mens.

Geplaatst: 9 mei 2021
Laatst gewijzigd: 2 januari 2023