Sint Nicolaas

Befana

In Italië wordt Sinterklaas niet gevierd, zoals in België en Nederland. In het land van de laars is La Befana de bijzondere verschijning met heel wat gelijkenissen met Sinterklaas.

De naam La Befana kan zijn afgeleid van het woord “Epifania” dat “openbaring” betekent.

La Befana is de bekendste heks van heel Italië, draagt kapotte schoenen, heeft een hoed op en vliegt rond op een bezem in de nacht van 5 op 6 januari. Voor het slapengaan in de avond van 5 januari hangen kinderen een sok bij de open haard. Ook zetten zij een bord met een mandarijn, sinaasappel en glas wijn klaar voor Befana. Daarbij zeggen kinderen het versje op met de tekst:

“La Befana vien di notte
con le scarpe tutte rotte
col vestito alla romana
viva, viva La Befana!”

In het Nederlands is dit:
“De Befana komt vannacht
op haar totaal versleten schoenen
met romeinse kleding aan
lang leve de Befana!”

Een andere tekst luidt:

“Viene, viene La Befana
vien dai monti a notte fonda
neve e gelo la circondan …
neve e gelo e tramontana!
Viene, viene La Befana!”

In het Nederlands betekent de tekst:
“Daar komt, daar komt de Befana
uit de bergen in de nacht
sneeuw en vorst zijn haar gezellen …
sneeuw en vorst en de noordenwind!
Daar komt, daar komt, de Befana!”

De volgende ochtend, het is dan 6 januari, zijn mandarijn, sinaasappel weg en glas wijn leeg. Een of meer cadeautjes zitten in de sok. Bij lieve kinderen bezorgt zij cadeautjes, waaronder snoepgoed en stoute kinderen krijgen zwarte kolen. Hierdoor wordt Befana enerzijds gezien als een heks; een kwaadaardig persoon en anderzijds als een goede fee. Na het bezoek van Befana zien kinderen dat de heks wat sporen van as en kolen heeft achtergelaten, want Befana is door de schoorsteen gekomen.

Befana blijft onzichtbaar. Als iemand haar in de nacht toch ontmoet, krijgt die persoon een flinke tik van haar met de bezem.

Het Italiaanse kinderfeest wordt gehouden op 6 januari.

Voor het ontstaan van Befana zijn er verschillende bronnen:
1. het is een ode aan de drie Wijzen die op 6 januari bij de pasgeboren Jezus komen. Deze wijzen vragen aan Befana de weg naar Jezus, maar zij weet deze niet.
2. een vrouw verliest haar zoontje op 25 december de dag dat Jezus, het kerstkind, is geboren. Deze vrouw heeft zoveel verdriet en besluit Jezus te bezoeken, want in haar gedachten is hij haar zoon. De vrouw brengt Jezus cadeautjes en hiervoor wordt zij beloond; deze vrouw wordt benoemd tot moeder van alle kinderen.

Befana kent overeenkomsten met goden van leven en dood, namelijk Perchta (Percht) en Vrouw Holle. Perchta of Percht, rijdt ook de lucht op een bezemsteel en heeft de feestdag op 6 januari. Vrouw Holle rijdt door de lucht tussen 23 december en 5 januari.

Overeenkomsten tussen Sinterklaas en La Befana zijn:
1. is een kinderfeest
2. rijdt door de lucht
3. blijft onzichtbaar in de nacht
4. plaatsvinden van het bezoek in de nacht van de 5e op 6e van de maand
5. klaarzetten door kinderen van wat lekkers voor het komende bezoek
6. komt door de schoorsteen
7. brengt cadeautjes

~~~

Datum eerste publicatie: 4 juli 2025
©2025 Jan van Wijk - Sint-Nicolaas.eu - All rights reserved